Ondernemingsvormen genoeg, welke kies jij?

In Nederland kun je kiezen uit veel verschillende ondernemingsvormen. Iedere vorm heeft zijn eigen voor- en nadelen. Vaak zijn er voor jouw bedrijf meerdere rechtsvormen mogelijk. Maar welke is dan de beste? In dit blog bekijken we de verschillende rechtsvormen en helpen we je met het kiezen van de juiste rechtsvorm!

We bekijken de belangrijkste kenmerken van de ondernemingsvormen aan de hand van 3 pijlers:

Aansprakelijkheid -> kan jouw privévermogen in gevaar komen of niet?
Fiscaliteit -> welke fiscale voordelen heb je en is er bijvoorbeeld startkapitaal nodig?
Samenwerking -> welke vormen kun je alleen oprichten en welke zijn geschikt om in samen te werken?

Eenmanszaak (EZ)

Veruit de meeste startende ondernemers kiezen voor een eenmanszaak. Een eenmanszaak beginnen is makkelijk en klinkt logisch. Maar ook al is deze vorm voor de hand liggend, het is niet altijd de beste optie voor starters of ZZP-ers.

Als je kiest voor een eenmanszaak, dan betaal je inkomstenbelasting over de winst. Je betaalt dus over wat je verdient, niet over wat je nodig hebt. De inkomstenbelasting is vaak hoger dan de vennootschapsbelasting bij een BV. Maar daar staat tegenover dat je als (startende) ondernemer van veel fiscale voordelen kunt genieten, zoals de zelfstandigen aftrek, de starters aftrek en de MKB winstvrijstelling.

Het grootste nadeel van een EZ is dat er geen scheiding is tussen je zakelijk vermogen en je privévermogen. Schuldeisers kunnen dus in het slechtste geval beslag laten leggen op je privé bezittingen. Dat kan een reden zijn om voor een startende onderneming toch een andere rechtsvorm te kiezen.

Vennootschap onder firma (VOF)

Als je met anderen een onderneming begint, maar bijvoorbeeld niet voldoende winst verwacht om meteen de BV in te gaan, dan is het oprichten van een Vennootschap onder firma (VOF) voor de hand liggend.

Je stelt samen met de andere vennoten een vennootschapscontract op en schrijft je in bij de Kamer van Koophandel. In het vennootschapscontract leg je onder andere vast wat de inbreng van de vennoten is, welke bevoegdheden ze hebben en hoe de winstverdeling is opgesteld. Ook niet onbelangrijk: maak afspraken over hoe en wanneer je de VOF beëindigt als bijvoorbeeld de samenwerking niet goed loopt. Leg die afspraken vast in het contract en laat een jurist het opstellen of controleren.

Hoewel je samen een firma hebt, wordt de belasting per persoon berekend, alsof je zelfstandig ondernemer bent. Elke vennoot betaalt dus inkomstenbelasting over zijn eigen deel van de winst, en heeft daarnaast recht op aftrekposten zoals de ondernemersaftrek en investeringsaftrek.

Bij een VOF ben je, net als in een EZ, hoofdelijk aansprakelijk. Dat wil zeggen dat je privévermogen (en dat van je partner als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd) aangesproken kan worden als het kapitaal van de onderneming onvoldoende blijkt te zijn voor schuldeisers. Dat geldt ook als de schuld door één van de andere vennoten is gemaakt!

Maatschap

Een maatschap is een manier om als zelfstandig ondernemer je beroep samen met anderen uit te oefenen. Bijvoorbeeld in een tandartsenpraktijk, advocatenkantoor of architectenbureau. In een maatschap werk je samen op basis van gelijkwaardigheid en onder een gemeenschappelijke naam.

Iedere maat brengt iets in: dat kan arbeid zijn, maar ook geld of goederen. Een maatschap kan je op verschillende manieren aangaan, bijvoorbeeld een kostenmaatschap waarin je alleen de kosten deelt. Of een omzetmaatschap waarin je ook de omzet deelt. Hoewel een maatschapscontract niet verplicht is, is het (ook voor de buitenwereld zoals de Belastingdienst en afnemers) wel aan te raden om zo’n contract op te stellen.

In het maatschapscontract leg je vast wie de maten zijn, wat ze inbrengen, wat de winstverdeling is en welke bevoegdheden iedereen heeft. Neem hierin ook mee welke afspraken je maakt over een eventuele beëindiging van de maatschap. In principe ben je in een maatschap alleen hoofdelijk aansprakelijk voor de verplichtingen die jíj bent aangegaan en niet die van de andere maten. Dit brengt dus minder risico met zich mee dan een VOF of een EZ.

Voor de Belastingdienst ben je bij een maatschap zelfstandig ondernemer en kan je dus profiteren van alle belastingvoordelen.

Besloten vennootschap (BV)

Bij een besloten vennootschap is sprake van een zogenaamde ‘zelfstandige rechtspersoon’. Dat betekent dat je geen zelfstandig ondernemer meer bent, maar als bestuurder in dienst bent van de BV. Groot voordeel is dat je dus niet hoofdelijk aansprakelijk bent in het geval van schulden of faillissement van de BV. (Tenzij je als bestuurder aansprakelijk wordt gesteld voor onbehoorlijk gedrag.)

Een BV kan je alleen oprichten of samen met anderen. Je kunt bijvoorbeeld jouw eenmanszaak omzetten naar een BV. Wanneer je hogere winst verwacht te maken en die wil investeren in de onderneming, is een BV vaak aantrekkelijker dan een eenmanszaak doordat het belastingtarief lager is. Je betaalt in een BV niet over wat je verdient (zoals in de EZ: inkomstenbelasting) maar over wat je geniet (dus wat je opneemt uit de zaak). Het restant van de winst wordt belast tegen het lagere vennootschapsbelasting tarief. Maar ook als je bijvoorbeeld personeel aanneemt of een langlopend huurcontract aangaat, kan een BV veel gunstiger zijn dan een EZ. Meer hierover lees je in ons blog: Eén BV is geen BV.

Joost: Je betaalt in de BV over wat je geniet, niet over wat je verdient.

De oprichting van een BV gebeurt bij de notaris. Die stelt een notariële akte op met daarin de statuten van de BV. Bij het oprichten van een BV moet je een startkapitaal storten. Hier is geen minimum meer voor, dus je kunt voor € 1 kapitaal al een BV oprichten. Het kapitaal is gesplitst in aandelen, die in bezit zijn van aandeelhouders of een directeur grootaandeelhouder (DGA). Breng je de onderneming in, dan moet er naast de notariële akte ook een inbrengakte opgesteld worden.

Stichting

Een stichting is ook een zelfstandig rechtspersoon. Een stichting is bedoeld om een bepaald sociaal, ideëel, of maatschappelijk doel te realiseren. Meestal opereren stichtingen zonder winstoogmerk, maar dat is niet per sé noodzakelijk.

Voor de oprichting van een stichting is vermogen nodig. Een stichting kan door natuurlijke personen worden opgericht, maar ook door rechtspersonen zoals een BV. Een stichting heeft wel een bestuur, maar geen leden zoals en vereniging. Het bestuur neemt de beslissingen. De oprichting van een stichting gebeurt net als een BV bij de notaris. Een bijkomend voordeel van de stichting is dat je binnen een stichting vrijwilligersvergoedingen mag verstrekken.

Vereniging

Bij een vereniging is er sprake van een gezamenlijk doel waarvoor je met anderen samenwerkt. Denk bijvoorbeeld aan een winkeliersvereniging, sportvereniging of muziekvereniging. Als je met vrijwilligers werkt, is een vereniging of stichting voor de hand liggend omdat je daarin vrijwilligersvergoeding uit mag betalen.

Een vereniging heeft minimaal twee leden die mogen stemmen. De leden kiezen een bestuur, dat in de meeste gevallen bestaat uit een voorzitter, secretaris en penningmeester. Dit bestuur maakt de beslissingen namens de leden.

Je kan kiezen voor een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid of een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid moet via een akte bij de notaris worden opgericht en worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Voordeel is dat je bij zo’n vereniging niet hoofdelijk aansprakelijk bent. Bij een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid heb je minder verplichtingen, maar ben je wel aansprakelijk met jouw privébezit.

Een rechtsvorm, voor eens en altijd?

De rechtsvorm die je kiest hoeft niet altijd hetzelfde te blijven. Belangrijke momenten waarop je moet heroverwegen of je nog de juiste rechtsvorm hebt, zijn bijvoorbeeld:

• Het huren of kopen van een pand
• Het aannemen van personeel
• Het aangaan of afbreken van een samenwerking
• Sterk stijgende of dalende winsten
• Verkoop van de onderneming

Lees bijvoorbeeld eens hoe wij dat aangepakt hebben in de blog: Eén BV is geen BV.

Ben je er al uit?

Zo, nu ken je de meest voorkomende ondernemingsvormen. Ben je er al uit of heb je meer hulp nodig? Laat het ons weten!

Joost en Pascal